چامسکی به قلم جان لاینز

رساله حاضر ترجمه کتاب "چامسکی به قلم جان لاینز" می باشد. لاینز در این کتاب آراء و عقاید چامسکی را در باره زبان مطرح نموده است . وی قبل از ارائه مهمترین بخش دستاورد چامسکی که همان صوری ساختن دستگاههای گوناگون دستورزبان زایای اوست ، توجه خود را بیشتر به آرای متقدم چامسکی در باره مقاصد و روش زبانشناسی محدود ساخته و خاطرنشان کرده است که با وجود تاکید چامسکی بر اهمیت خلاقیت زبان و نیز رد راه و روشهای کشف [روالهای کشف ]، هنگامی که کتاب "ساختهای نحوی"را می نوشته هنوز بسیار تابع آرای بلومفیلد بوده است . در بخش دیگری از کتاب نمونه های سه گانه توصیف زبان که چامسکی از آنها گفتگو کرده بررسی شده است . نخستین نمونه دستور مرحله به مرحله نام دارد و برپایه این فرض نهاده شده است که ساختار نحوی جمله را می توان با مشخص کردن واژه های آن و ترتیب قرارگرفتن این واژه ها تماما توضیح داد. این دستور به لحاظ اینکه از زایاندن برخی از جمله های انگلیسی عاجز است از نظر چامسکی مردود اعلام شد. دومین نمونه از نمونه های سه گانه توصیف زبان، دستور ساختمان گروهی [گروه ساختی] نام دارد. این دستور نیز علیرغم داشتن توانائی بیشتری نسبت به دستور پیشین کنار گذاشته شد، زیرا نمی توانست مناسبت میان جمله های معلوم و مجهول و همچنین مناسبات شمی و معنایی دیگر را که اهل زبان حس می کنند نشان دهد. سومین نوع دستور پیشنهادی چامسکی که به نظر وی نقایص دو نمونه مذکور در آن دیده نمی شود دستورزبان گشتاری نام دارد. این دستور به نحوی پرورده شده است که برخی از بارزترین جنبه های زبان را به دقت ریاضی توصیف می کند. وی در این دستور مناسبت میان جمله های معلوم و مجهول، ایجابی و سلبی، اخباری و استفهامی و جز آن را به یاری مجموعه ای از قواعد گشتاری اختیاری توضیح داده است . این دستور همان دستور ساختمان گروهی است که مجموعه ای از قواعد گشتاری به آن اضافه شده است . قواعد گشتاری از نظر صوری نامتجانس تر و پیچیده تر از قواعد ساختمان گروهی هستند. در ادامه این بررسی دستورزبان گشتاری و نتایج روانشناسی آن مورد بحث قرار گرفته است .